"Эпісталярны жанр" і "Пісьменьніцкі лад мысьленьня" :)

Паша, прывітаньне. Вялікі дзякуй за ліст. Мне вельмі прыемна, што Вас зацікавіў мой допіс, але Вашыя словы мяне крыху бянтэжаць. Я заўсёды імкнуся пісаць шчыра і выказваць свае пачуцьці, а Вы кажаце: “Проста літаратура”. Дарэчы, мне падаецца, што і ў Вашых творах пераважаюць пачуцьці, а не меркаваньні, развагі і канстатацыя фактаў. Пэўна, з гэтай прычыны і вырашыў Адам Глёбус, што Вы разам зь Зянонам Пазьняком і яшчэ ня памятаю зь кім толькі і займаецеся тым, што ператвараеце жыцьцё ў тэатар, замест таго, каб рабіць з тэатру жыцьцё :)

Магчыма, я бы і пісала грунтоўна, але ж не адпускае ні на крок ад сябе бугальтарскі ўлік. Штодзённае чытаньне забаўляльна-пазнавальных Пастаноў і Ўказаў А.Р., ліставаньне з падаткавай інспэкцыяй, падобнае на прыгодніцкі раман з непрадказальным канцом, балянс, які так нагадвае прыгожую паэму з дасканалай рыфмай... А яшчэ - адчуваньне, нібыта я на вайне і разам зь іншымі супрацоўнікамі абараняю “безымянную высоту”, бо сказана ж было падаткавым інспэктарам: “Вы хоць усе памрыце на сваёй фірме, а справаздачы павінны ляжаць у мяне на стале не пазьней за 20 чысло”, твары іншых бугальтараў, на якіх простым тэкстам напісана: “Досыць нас ужо пужаць, мы ужо пужаныя”. Калі Аляксандар Мілінкевіч у сваёй прамове сказаў, што трэба вызваляць з турмаў бугальтараў, якія сядзяць там невядома за што, я адразу зразумела, што гэта мой прэзыдэнт :) Дарэчы, мне здаецца, што ён сябе недаацэньвае. 25 сакавіка я ехала на мітынг у 100-м аўтобусе, які ледзьве не “захапілі” “нашыя”, бо іх было значна больш, чым “ня нашых”, дакладней, “ня наш” быў толькі адзін. Ён крычэў: “Я не кажу, што за А.Р. прагаласавала 90%, але працэнтаў 60-50 нас набярэцца, таму не затыкайце мне рот ...” і г.д. І толькі актыўныя дзеяньні занадта спрытнай кандуктаркі здолелі прадухіліць далейшае разгараньне раптоўна ўспыхнуўшага ў асобна ўзятым аўтобусе полымя “джынсавай” рэвалюцыі :)

“Колер рэвалюцыі – сіні” - гэта вельмі ўдалы лёзунг менавіта для Аляксандра Мілінкевіча. У мяне нават зараз стаіць перад вачыма тое кранальнае відовішча: 8 сакавіка, пляцоўка перад ДК трактарнага завода, “шэрае крывіцкае неба” над галавой і дзьве пары блакітна-сініх вачэй (сп.Аляксандра і ягонай жонкі Іны) на тле васільковых шалікаў. Вочы прасілі аб падтрымцы і разуменьні, усьміхаліся, зачароўвалі сваёй дабрынёй і прыгажосьцю, часам у іх пачынала зіхацець маленечкая-маленечкая хітрынка. Яны былі сапраўды беларускімі і па колеру, і па той прасякнутасьці нейкім незразумелым болем, пра які Вы пішаце, што ён уласьцівы ўсім беларусам. Выступленьні такога прэзыдэнта можна было б з задавальненьнем глядзець па тэлебачаньні, не хвалюючыся за сваю нэрвовую сыстэму, хоць кожны вечар :)

Што тычыцца Вашага пытаньня наконт музыкі, то апошнім часам мне вельмі падабаецца гурт “Стары Ольса”. У іх і музыка прыгожая, і тэксты песень, і самі музЫкі, і іхныя строі. Асабліва ўражваюць гімн “Слаўся, Князь Вітаўт, Гаспадар на Літве” і песьня “Літвін”. На каталіцкі Вялікдзень я зь сябрам была на іхным канцэрце ў ДК прафсаюзаў. Калі музыкі абвясьцілі, што прысьвячаюць песьню “Бітва пад Оршай” Героям Менскай Плошчы, людзі падняліся і слухалі кампазыцыю стоячы. Праўда, некаторыя слухачы старэйшага ўзросту яўна не чакалі такога разьвіцьця падзеяў. Яны адчулі сябе абражанымі і з незадаволеным бурчаньнем куляй павыскоквалі з залі. Песьня была даволі “крыважэрнай”, але ж абуджала толькі самыя найлепшыя пачуцьці і памкненьні. Таксама мне падабаецца Лявон Вольскі з усімі ягонымі праектамі і песьня “Палынны напой “Абсэнт”, бо яна вельмі “сучасная” і “гарадзкая”. Люблю паслухаць гурт “Палац”, беларускамоўныя песьні ў выкананьні Анатоля Ярмоленкі, бо нягледзячы на ягоныя паводзіны і рэпэртуар, мне вельмі падабаецца ягоны голас і зьнешнасьць. У той час, калі ў Беларусі яшчэ “усё толькі пачыналася”, я захаплялася творчасьцю Сержука Сокалава-Воюша і песьнямі ў выкананьні Данчыка .

Няўжо на нашай кінастудыі здымаюцца беларускамоўныя мастацкія фільмы? Для мяне гэта, шчыра кажучы, навіна, і адказаць на Вашае пытаньне я, на жаль, не магу.

Скажыце калі ласка, а як, па-Вашаму, праяўляецца “пісьменьніцкі лад мысьленьня”?

Вось, пішу Вам ліст і ўяўляю сабе такую карціну: вечаровы Менск, кавярня “Грунвальд”, “прыцемкі, абсэнт”... Побач са мной сядзяць сябры-каталікі :) Па вуліцы, якая ўжо мае назву не К.Маркса, а сьв.Казіміра, інтэлігентны сабачка вядзе на шпацыр ня менш інтэлігентную бабцю.”Растуць парасоны пад цёплым дажджом”...дзьверы кавярні адчыняюцца і ўваходзіце Вы разам з прыгожай сьветлавалосай паненкай. У Беларусі больш няма “фронту“, краіна ўпэўнена ўвайшла ў эпоху Адраджэньня...

Усяго Вам найлепшага і да пабачэньня.

Заўсёды вагаюся, як лепей напісаць: “Панаехала гасьцей зь іншаземных абласьцей” ці “не, ня правільна, гасьцёў зь іншаземных абласьцёў”? :)

7 чэрвеня 2006г. Марына
***
Добры дзень, дарагая Марына!
Дзякуй вялікі за ліст, уражаньні, добрыя словы й адказы на пытаньні.

Сьпярша пастараюся адказаць на Вашыя запыты.
1. Пісаць шчыра й выказваць свае пачуцьці – гэта, Марына, і ёсьць літаратура. Вашыя лісты – узор, як той казаў, густоўнае літаратуры эпісталярнага жанру.
2. Што да маіх тэкстаў. Казань, праслаўленьне Бога, вера й любоў – гэта ня столькі пачуцьці, колькі Дух. Адказ на тэорыю Глёбуса – у Сьвятым Пісьме: І да Карынцянаў 2-14. (Душэўны ж чалавек не прыймае, што ад Духа Божага, бо гэта дурнота яму, і ня можа зразумець, бо аб гэтым трэба разважаць духоўна. Духоўны-ж разьбірае ўсё, а яго разабраць ніхто ня можа.)
3. Чаго ўжо, калі-нікалі на нашай кінастудыі здымаліся беларускамоўныя фільмы. Паводле сцэнароў Караткевіча й Быкава, між іншым. Плюс найноўшыя (“Акупацыя” і да т.п.). Маеце рацыю – мала, але былі.
4. Як праяўляецца “пісьменьніцкі лад мысьленьня”? Пішаш як дышаш, вось як. Натуралёва. Не канструюючы, а апавядаючы. Калі чалавек выкладае свае думкі на паперы нязмушана, а потым з задавальненьнем аглядае і паляпшае напісанае (што ў Вас адчуваецца); калі не “перадае інфармацыю”, але, пішучы, творыць; калі абзацамі піша пра далёкі ўспамін, вочы Мілінкевіча або сьпеў Вольскага – вось Вам, уласна кажучы, і пісьменьніцтва. Немалаважны і корань – пісьменнасьць ёсьць першай прыкметай пісьменьніка. Ці трэба Вам пісаць? Перачытайце Ісусава выслоўе пра таленты. Дзякуй Богу, куды пісаць у нас пакуль (ужо?) ёсьць, а што пісаць – Вы й самі ведаеце.
5. Наконт “гасьцей” – аддаю перавагу першаму варыянту :)
6. Захапіўшыся апісаньнем сваіх мастацкіх подзьвігаў у апошнім лісьце я, здаецца, забыўся выказацца пра Заслаўскі Збор. На мой погляд, “усё гарманічнае проста”. Можа, Вашае ўспрыняцьце падмацавана перадвыбарчым плякатам БНФ 1994г. (там у цэнтры кампазыцыі быў якраз Заслаўскі Збор – памятаю дагэтуль). Дарэчы, мяне вельмі зацікавілі Вашыя ўражаньні ад Заслаўя і ваколіцаў Нарачы. Справа ў тым, што пэўнае дзеяньне кнігі мусіць адбывацца якраз там. Ці не маглі б Вы, Марына, прыгадаць і больш падрабязна апісаць Заслаўе і Нарачанскі край (я сам, нажаль, быў там адно праездам)?

Загадзя ўдзячны. І да Карыньцянаў 2:9! (Але, як напісана: чаго ня бачыла вока і ня чула вуха, і што не ўзыходзіла ў сэрца чалавека, тое Бог прыгатаваў любячым Яго (Ісая, 64, 4)
13.06.2006г. Павал Севярынец.